Meret afgebeeld in de tempel van Ramses II, AbydosDe muzikale godin Meret is een godin die mogelijk al in de Predynastieke Periode voor kwam.
Toch dateren de eerste, meer waarheidsgetrouwe bronnen uit de 4e dynastie, ten tijde van farao Cheops, waar zij in teksten beschreven staat.
Meret werd beschouwd als een godin van vreugde en muziek, als de goddelijke zangeres die heilige teksten tot leven zou brengen. Niet voor niets werd ze ook wel met ‘meesteres van de keel’ aangeduid. Van haar werd gezegd dat ze ook de harp en de sistrum bespeelde. Uit afbeeldingen en teksten blijkt dat er een Meret van Boven-Egypte en een Meret van Beneden-Egypte was. Dit is te zien aan haar hoofdtooi. De kroon met papyrusbloemen duidt op de Meret van Beneden-Egypte, die met lotusbloemen van Boven-Egypte. De godinnen zouden verwant zijn aan onder andere de godinnen Isis en Nephthys, aan Wadjet en Nechbet en de godheden Sjoe en Tefnoet. Verondersteld wordt dat er een symbolische relatie bestaat tussen de dubbelgoden en de hereniging van Boven- en Beneden-Egypte.

Meret bespeelt een harp, tempel Kom OmboMuziek was erg belangrijk in het oude Egypte. Dat zag men ook terug in de cultus rondom goden. Muziek had invloed op de gemoedsgesteldheid van mensen, zoals ook blijkt uit een van de liederen van de harpspelers en andere inscripties. Hierin wordt Meret genoemd als iemand die voor plezier zorgt en vreugde brengt. Haar naam zou semantisch verwant zijn aan het woord mry wat ‘geliefd’ betekent. In het dodenboek wordt gesproken over haar kalmerende invloed, hoewel ook verteld wordt dat zij dit bewerkstelligt door ‘het tumult te vertrappen’, wat niet echt duidt op een rustig karakter. De godin wordt in het algemeen verbonden met evenementen die door de farao werden bijgewoond. Afbeeldingen van haar kun je dan ook tegenkomen op of bij de koninklijke barken. Meret wordt specifiek genoemd in relatie tot het sed-festival, een belangrijk vernieuwingsfeest dat een nieuwe regeringsfase van de farao inluidt. Meret wordt verder geassocieerd met de Nijl en de Nijlgod Hapy, met de jaarlijkse overstroming, met de heilige Apis-stier, met het Horus-oog en met het oog van Ra, hoewel dat laatste voor meer godinnen binnen de complexe Egyptische mythologie geldt. Verondersteld wordt dat zij ook over krachten zou beschikken waarin protectie en vruchtbaarheid een rol spelen.

Detail uit een reliéf in de tempel van Abydos, die de twee godinnen laat zienMeret wordt uitgebeeld in menselijke gedaante, als een elegant vrouwelijk figuur. Dikwijls houdt zij haar armen gestrekt en klapt zij in de handen, alsof ze de maat slaat, de richting aangeeft of een ritueel gebaar maakt. Haar hoofdtooi bestaat uit planten die geassocieerd worden met Boven- en Beneden-Egypte.
Een van haar bijnamen is ‘koningin van het schathuis’. Niet voor niets staat zij ook weleens op het hiëroglief voor goud afgebeeld. Haar beeltenis op wanden van tempels, op de lateien van deuren en op sommige objecten, lijken met offergaven te maken te hebben. Meret, reliëf Brooklyn MuseumHoewel zij talloze malen is genoemd en afgebeeld, lijkt Meret toch een wat abstracte godin te zijn geweest, verbonden aan de kosmische orde en aan een veelheid van muzikale bezigheden. De afwezigheid van eigen vereringscentra en van beelden is opvallend. Door haar verbondenheid met diverse andere goden en met de farao zou je toch verwachten dat er bepaalde heiligdommen van haar zouden moeten zijn, iets waar tot nu toe niets over bekend is.

©Joke Baardemans 2018

Bronnen: Meret in Lexicon de Egyptologie, J. Berlandini; Meret, A. Dollinger; Meret, R. Wilkinson, The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt; Meret, M. Lurker, The Routledge Dictionary of Gods, Goddesses, Devils and Demons; M. Lichtheim, Ancient Egyptian Literature