Vogels (m), de klauwier

Sommige vogels zijn maar zeer spaarzaam afgebeeld in de oud-Egyptische kunst. Zo ook de grauwe klauwier (lanius collurio). Tot nu toe is er maar een afbeelding van deze zangvogel aangetroffen en wel in het graf van Khnumhotep lll (12e dynastie) in Beni Hasan waar deze vogel staat weergegeven op een tak van een acacia. Het betreft hier een prachtig gedetailleerde weergave van een volwassen mannetje, gelet op de kleuren van de kop en vleugels. Kenmerkend voor een klauwier zijn de iets gekromde snavel en de poten met scherpe nagels. Met de grijs-blauwe kop en de roodbruine verenpracht is deze grauwe klauwier een van de meest opvallende en natuurgetrouwe weergave van vogels die is afgebeeld in de oud-Egyptische graven. De klauwier wordt ook wel klapekster genoemd omdat het andere vangers waarschuwt, (klapte of verklapte) als er een roofvogel overvliegt.

Een van de gewoontes van de grauwe klauwier is dat het zijn prooi (grote insecten en soms ook kleine vogels, reptielen en veldmuizen) op een doorn of prikkeldraad prikt, soms nog levend. Zo heeft hij altijd een voorraadje vers voer.

In hetzelfde graf treffen we nog een andere klauwier aan en wel de maskerklauwier (lanius nubicus). Hier is de tekening van de kop en vleugels anders. Het is alsof de vogel een masker draagt. Tussen de kruin en de oogstreep is de vogel wit, net als het voorhoofd en de hals en hij heeft een duidelijke witte vlek op de vleugels. Deze vogel is kleiner dan andere soorten en houdt zich, in tegenstelling tot de andere klauwiersoorten, schuil. Er worden maar liefst vier stuks afgebeeld in het graf en ook in het graf van Baket lll (11e dynastie) treffen we er een aan, maar niet zo mooi als in het graf van Khnumhotep lll. Elders zijn verder geen klauwieren aangetroffen.




Buiten deze afbeeldingen is er, voor zover bekend, geen iconologisch betekenis verbonden aan deze vogels. Niettemin is duidelijk hoe de oude Egyptenaren meesters waren in het observeren van de natuur en hoe zij met de beperkte middelen die zij ter beschikking hadden, toch een hele mooie afbeelding wisten te creëren.