Nefertiti was een belangrijke koningin tijdens de Amarnaperiode. Zij was de grote koninklijke echtgenote van farao Amenhotep IV/Achnaton (18de dynastie).
Haar afkomst is onbekend maar zij was geen lid van de koninklijke familie. De naam Nefertiti betekent 'de mooie is gekomen' waardoor men denkt dat zij een buitenlandse prinses was. Omdat in het Egyptisch namen van buitenlandse prinsessen nooit werden gewijzigd, zou Nefertiti een uitzondering zijn, wat niet erg waarschijnlijk is. De ouders van Nefertiti zijn onbekend maar twee mensen in haar omgeving hebben wel een belangrijke rol gespeeld, het echtpaar Ti en Eje.Uit diverse wandreliëfs blijkt dat Ti belangrijke titels heeft gekregen. Zij wordt onder meer de 'voedster' van Nefertiti genoemd. De priester Eje, die later farao is geworden, droeg de titel van 'godsvader' wat 'schoonvader van de koning' betekent. Mogelijk was Eje dus de vader van Nefertiti. Ti droeg geen titels die naar een eventueel moederschap verwezen. Men denkt dat Ti de stiefmoeder van Nefertiti was, maar overtuigende bewijzen zijn er niet. Verondersteld wordt dat Nefertiti ook nog een jongere zus had, Moetnodjemet, de tweede vrouw van Horemheb. Dit is echter evenmin bewezen.
Al jong trouwde Nefertiti met Achnaton en ze kregen zes dochters. Meritaton, Maketaton en Anchesenpaäton werden in Thebe geboren, de drie jongste dochters, Neferneferoeaton, Neferneferoera en Setepenra in Amarna. Waarschijnlijk hebben zij geen zonen gekregen.
Nefertiti's rol op politiek en religieus gebied was belangrijk. Dit blijkt uit de vele afbeeldingen waarop zij prominent aanwezig is en de grote variëteit aan kronen die zij draagt. Op een van de Amarnascènes zijn Achnaton en Nefertiti beiden afgebeeld met de atef-kroon, een ingewikkelde kroon die geassocieerd werd met Osiris. Alleen van Hatsjepsoet is ook bekend dat zij deze kroon droeg. Er zijn meerdere afbeeldingen waarop Nefertiti in evenredige verhouding tot Achnaton wordt uitgebeeld, in aanbidding voor de zon. Niet eerder werd een koninklijke echtgenote zo afgebeeld. Al deze aanwijzingen hebben tot de suggestie geleid, dat Nefertiti mogelijk optrad als coregent van Achnaton en hem op zou volgen na zijn dood. Achnaton was vrij om dat zelf te bepalen, maar de keuze voor een vrouw was, in die tijd, zeer ongebruikelijk en niet erg waarschijnlijk.
Kort na de dood van haar dochter Maketaton, na het 12de regeringsjaar, verdwijnt Nefertiti van het toneel. Over deze plotselinge verdwijning is veel gespeculeerd. Zij zou overleden kunnen zijn aan de heersende pestepidemie in Amarna. Of zij slaagde er niet in zonen voort te brengen. Wellicht was zij op een zijspoor gezet door Kiya, de andere echtgenote van Achnaton. Op diverse reliëfs is de naam van Nefertiti verwijderd en veranderd in die van Meritaton, de oudste dochter. Dit zou kunnen duiden op onenigheid tussen Achnaton en Nefertiti. Het lijkt er in ieder geval op dat Meritaton de leidende positie aan het koninklijke hof heeft overgenomen van Nefertiti. Door sommige Egyptologen is verondersteld dat Nefertiti na de dood van Achnaton mogelijk onder de naam Semenchkara heeft geregeerd. De mummie in graf KV 55, waarvan lang werd aangenomen dat het Semenchkara was, blijkt echter een tot op heden onbekende man te zijn.
Het graf van Nefertiti is onbekend, maar het is zeer waarschijnlijk dat zij oorspronkelijk in Amarna is begraven. Mogelijk is zij herbegraven nadat de stad verlaten was. Er is geruime tijd gezocht naar een graf in Thebe. Lang is gedacht dat zij de persoon was die naast 'de oude dame' in het graf van Amenhotep II lag. Naar aanleiding van recent onderzoek is echter gebleken dat deze vrouw te jong is om Nefertiti te kunnen zijn.
© 2012 Joke Baardemans
Bron: Chronicle of the Queens of Egypt, J. Tyldesley; The Complete Royal Families of Ancient Egypt, A. Dodson, D. Hilton