De aardgod Geb met een gans op het hoofd, graf Sethnachte KV 14, foto Petra LetherDe aardgod Geb was de zoon van Shoe en Tefnoet en was een van de belangrijkste, eerste goden van Egypte.

Het feit dat hij een van de meest genoemde goden is welke aangetroffen zijn op de Piramideteksten benadrukt zijn status. Hoewel Geb de god van de aarde was, speelde hij, bij uitzondering, ook een rol in de dodencultus. Van hem wordt beweerd dat hij door de hemel reisde met Atoem-Ra, als bemanningslid van de zonnebark. Als god van de aarde kon hij het graan laten ontspruiten vanuit zijn ribben en vegetatie vanuit zijn rug. Hij was eveneens de bron van vers water en alles wat geproduceerd werd door de aarde. In deze werd hij dus geassocieerd met vruchtbaarheid van zowel de aarde alsook van het vee. De Nijlgod Hapy werd zelfs 'vriend van Geb' genoemd. Geb werd de nakomeling van de de goden genoemd en als vader van Osiris, de mythologische farao van Egypte, werd hij sterk geassocieerd met het koningsschap. De koning noemde zichzelf ook 'nakomeling van Geb' en zat naast de stoel van Geb.
Op papyrus Chester Beatty, genoemd naar de handelaar die in het verleden de manuscripten kocht, staat beschreven hoe Geb een bemiddelende rol had in het geschil tussen Horus en Seth. Hij trad op als rechter bij het vaststellen van de rechtmatige troonopvolging.

sarcofaag Butehamon, Museo Egizio Turijn, foto: Petra LetherGeb werd meestal antropomorfisch (menselijk) afgebeeld. De mythe vertelt dat Gebs vader, Shoe de relatie tussen de hemelgodin Noet en Geb afkeurde en hen daarom scheidde.  Geb was hier zeer verdrietig over en zijn vele tranen vormden de oceanen. Dit wordt benadrukt in afbeeldingen doordat Shoe de lucht vormt, Noet de hemel en Geb de aarde. We zien Geb vaak rustend op zijn zijde en leunend op zijn elleboog, de hand onder de symbolische hemel door. In sommige gevallen wordt hij met een fallus weergegeven om zijn relatie met de hemelgodin Noet te benadrukken. De mythologische associatie werd ook nog eens benadrukt doordat Geb soms werd afgebeeld als een gans met een witte borst of als een man die zo'n gans op zijn hoofd had. Dit symboliseerde de schepping. In al zijn verschijningsvormen werd Geb met een groene huid afgebeeld, die de natuurlijke vruchtbaarheid symboliseerde en in sommige gevallen is zijn lichaam zelfs gedecoreerd met planten.

Geb op papyrusHoewel Geb als universele god geen aparte cultus had, werd hij toch veelvuldig afgebeeld en was hij, wat betreft sommige aspecten van de religie, erg belangrijk. Hij werd geassocieerd met genezing en zijn genezende krachten waren wijdverbreid. In het bijzonder bij schorpioenbeten werd hij door middel van magische spreuken aangeroepen. Er is ook een magische tekst bekend waar Osiris Geb verzoekt de boze geesten te bestrijden die verkoudheden en koorts veroorzaken.




© 2012 Joke Baardemans


Bron: The Complete Gods and Goddesses of Ancien Egypt, R.H. Wilkinson, Objects for Internity,W.A. Meijer; The Oxford Encyclopedia of Ancient Egypt, C. Simon