Eigenlijk is er maar zeer weinig bekend over chirurgie in de Egyptische Oudheid. Buiten de bekende besnijdingsscène in het graf van Anch-ma-hor en in de tempel van Moet in Karnak zijn er geen afbeeldingen voorhanden van chirurgische ingrepen.
Naar is gebleken had de besnijdenis zoals destijds plaatsvond naar alle waarschijnlijkheid ook een ritueel karakter en geen chirurgisch. Er wordt gesuggereerd dat de wab-priesters van Sechmet mogelijk wel iets met chirurgie van doen hadden. Hoewel zij vele aandoeningen uitstekend in beeld hebben gebracht, is er weinig bekend of buiten de medicinale behandelwijzen, chirurgie ook een onderdeel van hun taken vormde. Duidelijk is wel dat de oude Egyptenaren over een opmerkelijk goede anatomische kennis beschikten. Vooral bepaalde delen uit het Edwin Smith papyrus doen vermoeden dat er mogelijk al heel vroeg anatomische verhandelingen waren.
Uit bronnen blijkt dat de dokters bij de uitoefening van hun vak over talrijke instrumenten beschikten. In de tempel van Kom Ombo uit de Ptolemaeïsche Periode worden op een reliëf diverse instrumenten getoond. Er is echter nog steeds discussie gaande of de afgebeelde instrumenten daadwerkelijk uit de Egyptische oudheid stammen omdat de muur, waarop dit reliëf is aangebracht, dateert uit de 2e eeuw na Chr.. Ontegenzeggelijk lijken de instrumenten op authentieke Romeinse, chirurgische instrumenten die op diverse medische locaties zijn gevonden. De weegschaal die in het reliëf aanwezig is, vormt een van de krachtigste argumenten tegen een eventuele Egyptische afkomst. Toediening van medicijnen in het oude Egypte vond namelijk plaats op basis van volume en niet op basis van gewicht. Een ander probleem is het grijze gebied waarbij bepaalde chirurgische instrumenten en huishoudelijke gebruiksvoorwerpen elkaar overlappen.
De medische papyri vormen een belangrijke graadmeter in de zoektocht naar chirurgische aanwijzingen, omdat er onder andere diverse instrumenten in worden benoemd. Helaas is het gebruik hiervan niet altijd even duidelijk. 
Zo heeft men voor specifieke chirurgische behandelingen meerdere beschrijvingen voor het woord 'mes'. We kennen de woorden, des, khepet, shas en ook nog hemem. Van bijvoorbeeld de khepet is het zeker dat het werd gebruikt in de relatie tot oren.
Het bekende pesesj-kef mes was geen chirurgisch mes. Het verscheen al in de predynastische tijd en werd later onderdeel van de set instrumenten die werd gebruikt bij het mondopeningsritueel, een ritueel met betrekking tot dodencultus. Diverse egyptologen zijn ervan overtuigd dat het mes werd gebruikt om er de navelstreng mee door te snijden. Het zou een magische betekenis hebben gehad inzake de wederopstanding na de dood. Aantoonbare bewijzen ontbreken echter.
Hoewel er geen echte bewijzen zijn van operatieve ingrepen wordt in diverse papyri wel een groot aantal en zeer diverse aandoeningen en behandelmethodes beschreven. Zo kent het Ebers papyrus een uitgebreide beschrijving van gezwellen en tumoren die te lijf worden gegaan met een specifiek mes.
Het Edwin Smith Papyrus laat de meest logische en indrukwekkende benadering zien inzake uiteenlopende trauma's en eventuele chirurgische behandelmethodes. Andere medische papyri geven slechts een fragmentarisch beeld van de chirurgie buiten het trauma gebied.
Het onderzoek naar aanwijzingen op mummies heeft ook nog geen concrete resultaten opgeleverd. Er zijn een paar voorbeelden waaruit men zou kunnen concluderen dat er een ingrijpen van buitenaf heeft plaatsgevonden. Het betreft de schedel van prinses Horsiesnest Meritaten die een gat laat zien, waarschijnlijk gemaakt met een hamer en een bijtel of een ronde schraper. Dat dit bij leven is gebeurd kan men zien aan de mooi genezen botranden. Soortgelijke verschijnselen heeft men aangetroffen bij de voorhoofdsbeenderen van een kind. Andere bewijzen dat er op grotere schaal sprake was van chirurgische handelingen ontbreken en ook zijn er nog geen chirurgische instrumenten teruggevonden. De veronderstelling dat chirurgie in het oude Egypte daadwerkelijk onderdeel uitmaakte van medische behandelingen blijft dus vooralsnog giswerk.
© 2012 Joke Baardemans
Bron: Ancient Egyptian Medicine, J. F. Nunn, Ancient Egyptian Medicine, M. Faiad, Medicine in the days of the Pharaohs, B.Halioua en B. Ziskind