Talrijke afbeeldingen uit de Egyptische kunst laten de mooiste en bijzonderste pruiken zien. De juiste haardracht was belangrijk en functioneel. Het dragen van een mooie pruik gaf de status weer.
Zowel mannen als vrouwen besteedden daarom veel aandacht aan hun kapsel. Veel Egyptenaren konden zich geen pruik veroorloven, maar besteedden wel zorg aan hun haar en brachten het doorgaans ook in model volgens de laatste mode.
Al heel vroeg in de Egyptische geschiedenis beschikte men over pruiken. In de koningsgraven uit de 1ste en 2de dynastie zijn reeds pruiken gevonden en tot aan het einde van de faraonische tijd bleven ze in gebruik.
Ook pruiken werden, net als mensen, in de kunst geïdealiseerd en mooier voorgesteld dan dat ze in werkelijkheid waren. Een jeugdig uiterlijk werd zo lang mogelijk nagestreefd, dat zag men ook in de pruiken terug. Het had alles te maken met het geloof dat de schepping volmaakt en eeuwig was. Ongetwijfeld zijn de afbeeldingen gestileerd, maar toch moeten de handwerkslieden die de pruiken vervaardigden, heel kundig zijn geweest. Het vervaardigen van pruiken was zeer specialistisch en nauwkeurig werk. De weinige exemplaren die behouden zijn gebleven, zijn minstens 3500 jaar oud, maar getuigen van ongekend vakmanschap. Pruikenmaker was dan ook een respectabel beroep, dat zowel door mannen als door vrouwen werd beoefend.
De kwalitatief beste pruiken werden gemaakt van mensenhaar, maar dit was zeer kostbaar. Doorgaans konden alleen de welgestelden zich dergelijke pruiken permitteren. Een goedkopere optie was een pruik van plantaardig en dierlijk materiaal, zoals linnen en schapenwol. Een net vormde de basis van de pruik. Hieraan werden zo'n driehonderd haarstrengen bevestigd. Elke streng bestond zeker uit vierhonderd enkele haren. De constructie werd gefixeerd met een mengsel dat bestond uit bijenwas en hars, dat werd versmolten bij een temperatuur van 60º. Nadat het afgekoeld en uitgehard was, kon men er vanuit gaan dat de pruik tegen de Egyptische zomerhitte bestand was. Deze constructie heeft er ook toe geleid dat de pruiken relatief goed geconserveerd zijn en lange tijd behouden zijn gebleven. Ook haarstukjes en vlechtjes werden in het kapsel verwerkt om het haar te verlengen of meer volume te geven.
Door een goede verzorging kon men lang plezier hebben van een pruik. Men besteedde hier dan ook veel aandacht aan. Met speciale zalf en olie werd het haar verzorgd. Bloemblaadjes en stukjes geurend hout, zoals kaneel, werden gebruikt om het haar te parfumeren. Ook werden geurende oliën aan was toegevoegd, wat in een vormpje op het hoofd werd geplaatst, de zogenaamde parfumkegels. Door de warmte smolt de was en verspreidde de geur zich. Men beschikte over speciale kisten om pruiken in op te bergen, als ze niet werden gebruikt. In verschillende graven zijn dergelijke kisten aangetroffen.
Pruiken werden gedragen tijdens bijzondere gelegenheden, zoals religieuze feesten en banketten. Er zijn ook aanwijzingen dat pruiken een erotische betekenis hadden. Diverse teksten wijzen in die richting, maar in welke context is tot op heden niet echt duidelijk.
© 2012 Joke Baardemans
Bronnen: Bronnen: Art. uit KEMET, Schönheit im alten Ägypten, G. Höber-Kamel; Art. uit Catalogus Schönheit im alten Ägypten,– H. Wilde; Ancient Egyptian Materials and Technology, P.T. Nicholson, I. Shaw