Taweret, Metropolitan Museum of Art, New YorkVanaf het Oude Rijk komt men de godin Taweret tegen, de Egyptische nijlpaardgodin. Zij wordt vaak in diverse hoedanigheden geassocieerd.

Hoewel het verband niet altijd even duidelijk is wordt zij in de Late Tijd soms gelijkgesteld met de godin Isis, maar meestal wordt Taweret in verband gebracht met Hathor. Zij dragen dikwijls dezelfde hoofdbedekking. Dit is goed te zien in het Dodenboek hoofdstuk 186, waar Taweret staat afgebeeld naast Hathor.
Op een zeldzame stèle in het Metropolitan Museum wordt Taweret afgebeeld terwijl zij een offer brengt aan de godin Moet, die soms als oervorm van Hathor wordt gezien. Zij heeft daar de gelaatstrekken van Teje, echtgenote van Amenhotep III. Het lijkt erop dat deze koningin, om nog onbekende reden, zich vereenzelvigde met de nijlpaardgodin.
Hoewel Taweret gold als de vrouw van de god Bes, wordt ze in latere tijden ook als partner van Seth aangeduid. Seth werd in de Egyptische religie geassocieerd met het mannelijke nijlpaard.

Taweret met kroon, Egyptisch Museum CaïroTaweret wordt afgebeeld met de gezwollen buik van een zwangere vrouw en met hangende borsten. Op haar hoofd draagt zij een vrouwelijke pruik, bedekt met een veren hoofdtooi of met horens en een zonneschijf. Doorgaans heeft zij de mond open en haar lippen opgetrokken, waardoor men duidelijk een rij tanden ziet. Mogelijk was dit om haar beschermende functie te benadrukken. De attributen die zij bij zich draagt zijn de 'sa', een beschermingssymbool en het 'anch' symbool, het levensteken. Tevens houdt zij soms een toorts vast om de duisternis te verjagen en vijandige krachten te verdrijven. Men ziet haar ook weleens een mes. Haar vriendelijke krachten werden aangewend om zwangere vrouwen te beschermen tijdens de bevalling.
Variaties tonen Taweret als een godin met het hoofd van een kat of het hoofd van een vrouw zoals te zien is in een houten zalfkruik met de trekken van koningin Teje. Vanuit de Ptolemaeïsche Periode is een klein faience figuurtje bewaard gebleven (mogelijk een kopie van een object uit de 18e dynastie), die dezelfde vorm vertoont maar met de meer markante trekken van de Amarnaperiode.

Taweret had geen eigen cultustempel. In Karnak is wel een tempel aan haar en aan de eveneens gerelateerde godin Ipet gewijd. Hoewel Taweret geen officiële cultus kende was zij zeer populair onder de Egyptische bevolking. We zien haar daarom op veel voorwerpen en in spreuken en teksten. In vele huishoudens nam zij op de een of andere manier een plaats in. Zij staat afgebeeld op hoofdsteunen en op ander huisraad alsook op diverse cosmetica-artikelen, zoals zalfpotten en zalflepels. Tawaretvaasje Tevens treft men haar aan op verschillende objecten gelieerd aan de vruchtbaarheid, zoals speciale houten of van klei gemaakte popjes in de vorm van een peddel, de zogenaamde 'paddle dolls' of 'doodsbruiden'. In de vorm van de godin zijn ook vaasjes vervaardigd uit faience, met gaatjes in de tepels, waarschijnlijk bedoeld om moedermelk in te doen. Men denkt dat dit een attribuut is voor magische doeleinden.
Er zijn veel amuletten van Taweret gemaakt. Opvallend is de grote hoeveelheid dat is gevonden bij de opgegraven huizen in Tel el- Amarna, de hoofdstad ten tijde van farao Achnaton waar afbeeldingen van de godin, samen met die van de god Bes, de kamers decoreerden. Ook in Deir el-Medina, het arbeidersdorp in West Thebe, zijn vele afbeeldingen aangetroffen. Taweret werd in verband gebracht met vruchtbaarheid, zwangerschap en geboorte en speelde een rol in geboorterituelen. Haar beschermende rol was kenmerkend.

Afbeeldingen van Taweret verspreidden zich uiteindelijk langs de Middellandse Zee en drongen tenslotte door tot de iconografie van het Minoïsch Kreta, waar haar vorm herkenbaar bleef. Alleen was zij daar godin van het water.

© 2012 Joke Baardemans

Bron: The complete Gods en Goddesses of Ancient Egypt, R. Wilkinson; het oude Egypte, leven mythen en kunst, J. Fletcher