In het British Museum in Londen bevindt zich een elftal gerestaureerde wandschilderingen uit de grafkapel van Nebamon. Nebamon was schrijver en administrateur van de granen in de tempel van Amon in Karnak (18e dynastie).
De schilderingen werden in 1820 door de Griekse avonturier Giaovanni d'Athanasi ontdekt en al snel bleek dat deze schilderingen van uitzonderlijk hoge kwaliteit waren. Hij haalde de wandschilderingen uit het graf en verkocht ze aan diverse verzamelaars waaronder Henry Salt, een Britse consul die was gestationeerd in de stad Thebe en geïnteresseerd in het oude Egypte. Waar de wandschilderingen precies zijn aangetroffen is onduidelijk, maar men denkt in het noordelijk deel van de necropool, een gebied dat nu bekend staat als Dra Abu el-Naga. Stilistisch gezien ligt de datering van deze mooie wandschilderingen waarschijnlijk rond de laatste jaren van de regering van farao Amenhotep III of de eerste jaren van zijn opvolger.
Een van de wandschilderingen betreft een afbeelding van een groot feestbanket. Feestbanketten vormden een belangrijk onderdeel bij de decoratie van Egyptische graven. Dit begon al in het Oude Rijk en werd gecontinueerd tot in het Nieuwe Rijk. In vier registers wordt het feestbanket uitgebeeld. Slechts zes fragmenten zijn goed bewaard gebleven. De drie grootste en een wat kleiner fragment worden tentoongesteld in het British Museum. In Musée des Beaux-Arts in Lyon bevinden zich de overige fragmenten. De afbeeldingen laten zien hoe de gasten door dienaren worden bediend en door muzikanten onderhouden. Nebamon heeft samen met zijn vrouw een ereplaats op een iets verhoogde tribune. Het echtpaar is, net als de gasten, gezeten op beklede stoelen, welke zijn versierd met leeuwenpoten, en geniet van het aangereikte eten en de wijn. De dames dragen elegante jurken, halssieraden, armbanden en oorbellen. Lange pruiken met guirlandes en een geparfumeerde zalfkegel bedekken het hoofd. Ook de mannen, die wat kortere pruiken dragen hebben een zalfkegel op hun hoofd. Schaars geklede jonge dienaressen, in doorzichtige gewaden lopen rond en besteden op een gracieuze manier aandacht aan de gasten. Vooral deze jonge dames, die zorgvuldig zijn geschminkt, maken een flirterige en aanmoedigende indruk.
Diverse vrouwen houden hun buurvrouw een welriekende bloem, de blauwe lotus voor de neus. De blauwe lotus opent zich overdag en sluit bij zonsondergang. Hierdoor weten we dat de meeste van dit soort banketten waarschijnlijk overdag plaatsvonden, in ieder geval startten zij overdag.
Het is opvallend met welk gemak en vertrouwdheid de vrouwen zich onderhouden met elkaar. Zij raken elkaar aan en de gezichten van alle gasten stralen tevredenheid uit, wat nog eens wordt benadrukt door een ingetogen glimlach op diverse gezichten.
De gasten worden niet alleen overvloedig van eten en drinken voorzien maar ook vermaakt door zangeressen en musiciennes die gehurkt op de grond zitten en de fluit en de luit bespelen. In hun midden dansen twee spaarzaam geklede meisjes op de ritmische klanken. Zij klappen daarbij in de handen, springen van de ene op de andere voet en lijken hun hoofd te bewegen op de maat van de muziek. De afbeelding laat een en al beweeglijkheid zien. De bewegingen van de jonge vrouwen worden door sommigen als een uiting van erotiek gezien.
Het is de kunstenaar gelukt om de feestelijke atmosfeer duidelijk weer te geven. De afbeeldingen zijn zeer bijzonder omdat de kunstenaar afwijkt van de toen gangbare kunstvoorschriften. Er was namelijk een basislijst van afspraken of conventies waaraan de kunstenaars zich normaal gesproken dienden te houden. Deze kunstenaar heeft ge-experimenteerd met nieuwe ideeën en oplossingen. De lichamen van de danseresjes zijn met elkaar verweven en de gezichten van de twee musiciennes worden dit keer niet van opzij afgebeeld maar van voren. Datzelfde geldt voor de handen en de voeten. Dit is nagenoeg uniek in de Egyptische kunst van het Nieuwe Rijk en maakt de voorstelling uiterst levendig.
De kwaliteit van de wandschilderingen, de compositie en de gedetailleerdheid zijn uitzonderlijk en maken de schilderingen tot een van de mooist overgebleven schilderingen uit het oude Egypte.
©Joke Baardemans
Bronnen: website British Museum; the Oxford Encyclopedia of Ancient Egypt, Salima Ikram; Zo leefden de Egyptenaren ten tijde van de Ramses dynastie, P. Montet; die Wandmalerreien des Neb-Amun, Thomas Kühn