Het Rijksmuseum in Amsterdam heeft enkele schilderijen van Lourens (later Sir Lawrence) Alma-Tadema in zijn collectie.
Tadema (1836-1912) werd geboren in het Friese dorp Dronrijp. Al vroeg openbaarde zich zijn schilderstalent en hij begon op 16-jarige leeftijd al aan een opleiding aan de Antwerpse Kunstacademie. Hij had een voorliefde voor de klassieke kunsten en architectuur en uiteindelijk maakte hij in 1902 een reis naar Egypte. Dit gaf zijn werk een enorme impuls. Hij had een precieze schilderstijl en daardoor was hij in staat om een opmerkelijke historische nauwkeurigheid aan de dag te leggen. Het is ook om de historische nauwkeurigheid dat zijn schilderijen een tijd lang golden als voorbeelden voor veel historische films.
Het oeuvre van Tadema betreffende Egypte, bevat zo'n twintigtal schilderijen, voornamelijk uit zijn beginperiode (dus al voor zijn reis naar Egypte) en ook wat grafisch werk met voorstellingen van Egyptische thema's. Tadema stond erom bekend dat hij vele boeken, schetsen en foto's had die als voorbeeld dienden, terwijl hij aan het schilderen was. Al tijdens zijn studietijd verdiepte Tadema zich in archeologische en historische handboeken en hij heeft ongetwijfeld ook oud-Egyptische studieboeken gelezen, zoals het boek van Sir John Gardner Wilkinson, The manner and customs of the ancient Egyptians. Tadema verhuisde in 1870 naar Londen waar hij waarschijnlijk ook inspiratie heeft opgedaan in het British Museum. In 1898 trad hij toe tot de Royal Academy of Arts en werd in 1899 zelfs geridderd. Naar blijkt uit zijn kunstwerken ontwikkelde Tadema een voorliefde voor bonte patronen in gewaden en in de geometrische patronen van vloeren. Deze stijl was destijds zeer gewild in Engeland.
Een van de schilderijen, geheel geïnspireerd op de Egyptische kunst is An Egyptian Widow, ontstaan in 1872. Het schilderij, olieverf geschilderd op paneel (75 x 99 cm), bevat vele archeologische details en laat duidelijk de stijlontwikkeling van de Egyptische kunst zien. Het onderwerp is gebaseerd op een bekend Egyptisch thema dat voorkomt op grafschilderingen en in dodenboekvignetten. De vrouw die staat afgebeeld, treurt bij de binnenste mummiekist waarin zich het lichaam van haar man bevindt. Daaromheen bevinden zich priesters en zangers die lijken te weeklagen. De sarcofaag van de overledene staat al klaar, links op het schilderij.
Voor de afbeelding van de harp heeft hij een exemplaar uit het Louvre als voorbeeld genomen. Dit blijkt uit het feit dat niet alleen de details precies zijn nageschilderd, maar ook doordat de harp foutief en ondersteboven is afgebeeld, zowel op het schilderij als in het boek van Wilkinson.
Het doek is sinds 1909 in het bezit van het Rijksmuseum en werd geschonken uit de privécollectie van de heer en mevrouw Drucker-Frasser.
Tadema's afbeeldingen van de klassieke oudheid werden erg bewonderd. Na zijn dood, met name na de Eerste Wereldoorlog werd zijn werk echter zo'n veertig jaar genegeerd. Het neo-classicistische werk werd door kunstkenners niet op prijs gesteld. Pas na 1960 kwam het weer meer in de belangstelling. Zijn archeologische en architectonische nauwkeurigheid leidde er toe dat Hollywood-regisseurs zijn werk als bron gebruikte voor de vormgeving van vele films. Zij gaven decorbouwers afdrukken van Tadema's schilderijen, die zij als voorbeeld moesten gebruiken voor het ontwerp van de filmdecors. Ook voor de Romeinse epos Gladiator werd het werk van Tadema als inspiratiebron gebruikt.
De laatste twintig jaar is het werk van Tadema ook in Nederland weer herontdekt. Tegenwoordig worden zeer hoge prijzen betaald voor zijn werk.
© Joke Baardemans 2014
Bron: website Rijksmuseum: www.rijksmuseum.nl; bulletin van het Rijksmuseum jaargang 28, nr 3 1980: Alma Tadema als amateur-egyptoloog, M. Raven; The works of Alma-Tadema, J. Dafforne