Een voorwerp dat we dikwijls tegenkomen in de oud-Egyptische kunst is de hoofdsteun oftewel de 'weres' zoals die werd aangeduid in het hiërogliefenschrift.
Doorgaans bestaat een Egyptische hoofdsteun uit een gebogen bovenkant, bedoeld om het hoofd op te laten rusten. Deze bovenkant is door middel van een centrale pijler verbonden met een platte basis die breder is dan de bovenkant van de steun. De praktische, functionele betekenis, het ondersteunen van het hoofd, wordt op sommige hoofdsteunen gesymboliseerd door de specifieke vormgeving zoals het aanbrengen van handen die de hoofdsteun ondersteunen en voeten die aan de basis van de steun zijn aangebracht.
Door de vondst van hoofdsteunen onder de grafbenodigdheden uit de 18e dynastie weet men dat de hoofdsteun niet alleen in de dodencultus een rol speelde. Na grondig onderzoek van de hoofdsteunen heeft men vezels aangetroffen. Hieruit hebben de onderzoekers geconcludeerd dat de steunen bekleed moeten zijn geweest. Mogelijk dat de hoofdsteunen, net als veel andere grafbenodigdheden, door de eigenaar van het graf bij leven dus gewoon als gebruiksvoorwerp dienden en hij hierop zijn hoofd regelmatig te ruste legde. Een hoofdsteun hield het hoofd koel en het bood bescherming tegen kruipende, bijtende en stekende insecten. Sommige hoofdsteunen zijn ook voorzien van teksten die de naam van de eigenaar en beschermende spreuken bevatten. Deze spreuken konden onder andere zwangere vrouwen betreffen en moesten een voorspoedig verloop van de zwangerschap en bevalling bewerkstelligen. Ook tegen ziekten boden de spreuken bescherming of zij moesten een ongestoorde slaap garanderen. Amuletten van hoofdsteunen hadden een soortgelijke functie. De beschermende functie van een hoofdsteun is ook terug te zien in de goden die erop stonden afgebeeld. Populaire goden waren de god Bes en de godin Taweret. Beiden stonden bekend om hun kwaadafwerende en beschermende krachten.
Aan de hand van de vormgeving en afbeeldingen is te zien dat de religie en het geloof in wedergeboorte een belangrijke rol speelden. De funeraire betekenis kan worden opgemaakt uit specifieke inscripties en afbeeldingen op de hoofdsteun. De inscripties bevatten buiten de beschermende spreuken en de naam van de overledene soms de volgende toevoegingen: eerbiedwaardige en waar van stem. Dit waren in het oude Egypte gebruikelijke toevoegingen voor iemand die was overleden.
De hoofdsteun werd ook geassocieerd met de zon die 's avonds onderging en 's morgens weer aan de horizon verrees. De horizon werd soms gesymboliseerd door twee leeuwen (Akeru), zoals te zien is bij een hoofdsteun afkomstig uit het graf van farao Toetanchamon. Beide leeuwen waken over de nachtelijke hemelreis, de tijd gedurende zonsondergang en zonsopgang. Tussen hen is de god Sjoe te zien die met opgeheven armen de hemel (verbeeld door de bovenkant van de hoofdsteun) ondersteunt. Symbolisch had dit alles te maken met de wederopstanding van de overledene. De hoofdsteun kwam ook voor als amulet. Samen met de djed-zuil, het tyet- amulet en het hart-amulet staat het hoofdsteunamulet vermeld in het Dodenboek van Ani (19e dynastie).
In papyrus Anhai (20e dynastie) wordt de hoofdsteun zelfs onderdeel van andere symbolische voorwerpen. Zo zou de bark die in dit dodenboek staat opgetekend, zijn bedoeld om een hoofdsteun uit te beelden. De vorm van een hoofdsteun is duidelijk te onderscheiden van de rest van de bark.
Toen de mummiekisten zich verder ontwikkelden was het door de beperkte ruimte niet langer praktisch om een hoofdsteun in de kist erbij te zetten. Tijdens het Nieuwe Rijk werden deze amuletten 
daarom gebruikelijk en vervingen uiteindelijk de hoofdsteunen. De amuletten werden bij de mummie gevoegd door ze in te wikkelen met de mummiewindsels of werden samen met andere amuletten in de grafkamer geplaatst.
Duidelijk is dat de iconografische status van een oud-Egyptische hoofdsteun door de gehele faraonische geschiedenis stand heeft gehouden. Hoofdsteunen waren, samen met de slaap en dromen, verbonden met de Egyptische ideologie rondom het leven na de dood. Het was echter niet alleen een symbolisch, funerair object maar werd, naar uit onderzoek is gebleken, ook als gebruiksvoorwerp in het dagelijks leven benut.
© 2013 Joke Baardemans
Bronnen: Reading Egyptian Art, R. Wilkinson; art. Sleep and sleeping in Ancient Egypt, B. O'Neill