Graf van Djer in Abydos, bron: PinterestFarao Djer was een Egyptische heerser uit de 1e dynastie.

Hij regeerde van circa 3020-2970 v. Chr en was de zoon van een dame genaamd Khenthap. Mogelijk was Hor-Aha zijn vader. De naam van Djer staat geschreven in een serech, een hiëroglifisch symbool verbonden aan de Horus-naam. Vertaald betekent het Horus die Bijstaat. Volgens de priester Manetho regeerde Djer 57 jaar. Toby Wilkinson bestudeerde langdurig fragmenten van de Steen van Palermo en houdt het op 41 jaar. De Steen van Palermo bevat een koningslijst met namen uit de 1e tot en met het begin van de 5e dynastie.
Er is niet heel veel over deze farao bekend. Hij heeft zijn graf laten bouwen in Abydos (Midden-Egypte). De Oostenrijkse archeoloog Günter Dreyer van het German Archaeological Institute doet al jaren opgravingen in dit gebied. Hij ontdekte bij Umm El-Quaab, wat tegenwoordig in de volksmond The Mother of Pots wordt genoemd, een voorbeeld van het oudste Egyptische schrift op labels uit de Predynastieke Periode. Label Djer, Manchester Museum
Buiten Abydos werden er in Sakkara en Helwan ook labels en inscripties in graven gevonden met de naam van deze koning. In een rotsinscriptie staat geschreven dat er tijdens de regering van Djer een militaire expeditie naar Wadi Halfa (Soedan) werd gezonden. De inscriptie toont hoe de vijanden overboord en onder de kiel van een schip werden gegooid. Een andere vijand werd voor op een oorlogsschip vastgebonden. Inmiddels twijfelt men of deze inscriptie wel daadwerkelijk dateert uit de tijd van Djer. Men denkt dat het ook  om een Predynastieke inscriptie zou kunnen gaan.

Sireaden van mummie-arm, bron: TouregyptIn 1901 vond een medewerker van Flinders Petrie in de zijwand van het graf van Djer een vrouwenarm. Deze was gewikkeld in bandages en droeg vier smalle armbanden. Waarschijnlijk is de arm van een adellijke vrouw, misschien verwant aan Djer. Flinders Petrie was ervan overtuigd dat het een koningin was. Men veronderstelt dat Djer vier echtgenotes had, misschien zelfs vijf. Twee van zijn vrouwen zijn vlakbij het graf van Djer begraven. Rondom dit graf, liggen wel 300 andere kleine graven. Men noemt dit satellietgraven. In deze graven zijn menselijke resten gevonden. Gebleken is dat deze overleden personen gelijktijdig met de farao zijn begraven. Uit onderzoek is tevens aangetoond dat de lichamen sporen van wurging vertonen. Het lijkt er dus op dat er mensen werden geofferd. Deze praktijk is, naar het zich laat aanzien, van tamelijk korte duur geweest. Men kwam er kennelijk al gauw achter dat het wegvagen van een complete hofhouding ook een enorme verspilling van talent was.

© Petra Lether/Joke Baardemans

Bronnen: Chronicle of the Pharaohss, P. Clayton; Encyclopedia of the Pharaohs, D. Baker; Het Oude Egypte: Opkomst en ondergang van een beschaving, T. Wilkinson http://www.accountingin.com/accounting-historians-journal/volume-29-number-1/the-oldest-writings-and-inventory-tags-of-egypt/