Nephthys, Vaticaans Museum, foto: Petra LetherDe godin Nephthys is een begrafenisgodin. Zij speelde samen met haar zus, de godin Isis, een belangrijke rol inzake het rouwen om de doden en het beschermen van hen.

Nephthys verschijnt voor het eerst in de Heliopolitaanse mythes en hoewel zij veelvuldig voorkomt in Egyptische bronnen is er geen onafhankelijke mythe aan haar verbonden. Haar naam, nebet hoet, betekent 'meesteres van het huis'. Volgens de Piramide Teksten is zij een van de goden van de enneade (een groep van negen goden) van Heliopolis. Zij wordt gezien als de dochter van Geb en Noet en als zus van Isis, Osiris en Seth. Hoewel zij Seths partner was, steunde zij Osiris en werd ook wel geassocieerd met Isis. Normaal gesproken wordt Nephthys kinderloos vermeld, hoewel zij in Grieks-Romeinse versies van de Osirismythe weleens wordt genoemd als moeder van Anoebis, terwijl Osiris de vader zou zijn. Nephthys wordt in sommige gevallen gelijkgesteld met de godinnen Seshat en Anoeket. In de Ptolemaeïsche Periode vergezelde zij de Apisstier en de Grieken identificeerden haar soms met hun godinnen Aphrodite of Nike.

Nephthys graf Tantamani KU 16, foto: Petra LetherNephthys speelde een belangrijke rol in de Osirismythe. Volgens de Osirismythe wisten Isis en Nephthys het aan stukken gescheurde lichaam van Osiris weer te helen en hem voor verder verval te behoeden. Beiden veranderden in een wouw en waakten over de overleden farao en de jonge god Horus, de zoon van Osiris en Isis. Het tweetal werd in essentie beschouwd als weldoenster, hoewel Nephthys kan worden geassocieerd met duisternis. Isis vertegenwoordigde de boot die uitgaat bij dag (volgens het Dodenboek) terwijl Nephthys met de boot bij nacht wordt geassocieerd.
De Piramideteksten noemen Nephthys ook als moeder en verzorgster van de farao en verbinden haar met de goddelijke geboorte. De Westcar Papyrus vermelden haar als helpster bij de geboorte van de toekomstige farao's en in de zonnecultus zijn Nephthys en Isis de helpers van Ra.

Nephthys op sarcofaag Ramses IIINephthys wordt normaal gesproken menselijk afgebeeld als een vrouwelijke godin met op haar hoofd het hiëroglifisch teken voor haar naam, nebet hoet. Het verbeeldt het vooraanzicht van een huis met een mandje er bovenop. Zij wordt ook wel als een wouw afgebeeld, met name in vignetten en begrafenisteksten waar zij met haar zus Isis soms in de gedaante van deze vogels waakt over het lichaam van Osiris, de god van het dodenrijk. Beide godinnen zijn beschermgodinnen van de overledenen, iedere overledene werd als een Osiris beschouwd. In menselijke vorm met uitgestrekte, gevleugelde armen wordt Nephthys tijdens het Nieuwe Rijk ook afgebeeld op de hoeken of hoofdeinden van sarcofagen, kisten en schrijnen, terwijl Isis aan het voeteneinde staat. Incidenteel worden beiden aan het hoofdeinde afgebeeld. De verenpatronen op de zogenaamde Thebaanse rishi-kisten verbeeldden mogelijk ook de uitgestrekte vleugels van de beide Nephthys en Isis achter Osiris, stèle RMO, foto: Petra Lethergodinnen.
In scènes met Osiris wordt hij geflankeerd door beide godinnen en indien hij op de troon zit, staan zij achter hem bij wijze van ondersteuning en bescherming.
Nephthys was ook een van de beschermgodinnen van de kanopenkruiken waarin organen van de overledene werd bewaard. Samen met de god Hapi beschermt zij de kruik die de longen bevat.
Nephthys heeft geen eigen heiligdom, maar door haar associatie met andere godinnen zoals Isis en Anoeket wordt zij doorgaans ook in hun heiligdommen afgebeeld. Amuletten van Nephthys verschenen pas laat, de reden waarom is niet duidelijk. Rond de 26e dynastie werd iedere Egyptische mummie van een amulet van haar voorzien.

© 2013 Joke Baardemans

Bronnen: The Oxford Encyclopedia of Ancient Egypt, Isis, D. Doxey; The complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt, R. Wilkinson