De titel 'meesteres van het huis', klinkt ons wat vreemd en mogelijk pikant in de oren.
Inhoudelijk heeft deze Oudegyptische titel niets van doen met dat wat de Google-zoekmachine ons soms doet geloven. Hoewel niets met zekerheid is te zeggen omdat er nauwelijks beschrijvende overleveringen zijn, wordt verondersteld dat deze oud-Egyptische titel doorgaans voorbehouden was aan getrouwde vrouwen. Door sommige egyptologen wordt deze titel vergeleken met de huidige benaming van 'mevrouw' of 'vrouw des huizes'.
Men gaat ervan uit dat een meesteres van het huis de verantwoording had voor een compleet huishouden, dat zij leiding gaf aan diverse bedienden en/of familieleden en dat zij tevens alle voorkomende werkzaamheden stroomlijnde. Daarnaast hield de meesteres van het huis zich persoonlijk bezig met de opvoeding van de kinderen. Een vrouw bracht de vele jaren dat zij vruchtbaar was dikwijls zwanger door. Welgestelden hadden zoogsters en kinderverzorgsters die haar in de zorg om de kinderen ontlastten, andere vrouwen konden een beroep doen op de vrouwelijke familieleden.
Slechts een vrouw tegelijk kwam in aanmerking als meesteres van het huis. Het huishouden bestond uit de man, de vrouw, de kinderen en vaak ook uit vrouwelijke familieleden zoals moeders, grootmoeders, zussen en tantes. De welgestelden hadden vaak de beschikking over meerdere bedienden. De man vormde het hoofd van het gezin maar richtte zich met name op de werkzaamheden buitenshuis, huishoudelijk taken liet hij volledig over aan zijn echtgenote.
Een huishouden runnen betekende nogal wat. De huizen van welgestelden hadden dikwijls een behoorlijk omvang, herbergden veel personen en het vergde derhalve nogal wat organisatietalent om alles in goede banen te leiden. Afbeeldingen in sommige graven laten zien wat er in grote huishoudens vermoedelijk allemaal bij kwam kijken. Het draaide voor een groot deel om de productie van voedsel zoals het bakken van brood, het brouwen van bier, het koken en alle activiteiten die hiermee samenhingen. Dikwijls voerden bedienden deze taken uit en vaak hielpen familieleden, die in hetzelfde huis woonden, ook mee. Bij mensen die wat lager op de maatschappelijke ladder stonden had de meesteres van het huis zelf een actievere rol. Overleveringen uit het arbeidersdorp in Deir el-Medina getuigen hiervan. In dat geval was zij vaak direct betrokken bij allerlei werkzaamheden, zoals onder andere de bereiding van voedsel en bier.
Ook weven en de opslag van graan behoorde tot verantwoordelijkheden van een meesteres van het huis.
Men veronderstelt dat de taken van de meesteres van het huis zich niet alleen binnenshuis afspeelden maar dat de vrouw ook regelmatig op het land werkte of zich over het vee ontfermde. Dat gold met name voor de vrouwen waarbij de man een functie bekleedde waardoor hij veel van huis was of te druk met andere officiële werkzaamheden. Een voorbeeld hiervan is de vrouw van de schrijver Buthamon uit de 21e dynastie. Hij was schrijver in het arbeiderdorp Deir el-Medina. In een tekst die bij zijn overleden echtgenote is gevonden benoemt hij de werkzaamheden waarmee zij zich bezighield; zij zorgde voor het land, hoedde het vee en droeg zware lasten.
Indien een Meesteres van het Huis haar taken thuis af had stond het haar vrij om buitenshuis betaald werk of vrijwilligerswerk te doen. Door producten te verhandelen konden de armere vrouwen wat extra inkomen bij elkaar sprokkelen. De meer welgestelden hadden de mogelijkheid zich op vrijwillige basis in te zetten als priesteres bij de lokale tempel, of als muzikante, danseres en zangeres.
© 2012 Joke Baardemans
Bron: People of the Pharaohs, Hillary Wilson; Women in Ancient Egypt, Gary Robins; Pharaoh's Workers, Leonard H. Lesko